Θεατρική γραφή: Στόχοι και πειραματισμός
Άρθρο του Εκπαιδευτικού Ομίλου ΕΥΔΟΚΙΜΟΣ
Υπάρχουν πολλά σεμινάρια στις μέρες μας θεατρικής γραφής τα οποία παρέχουν πλήρες πακέτα γνώσεων. Σε ένα σεμινάριο θεατρικής γραφής κάποιος μπορεί να πειραματιστεί στα θέματα θεατρικής γραφής καθώς και σε θέματα υποκριτικής και σκηνοθεσίας χωρίς να χρειάζεται να είναι συγγραφέας θεατρικής γραφής, ηθοποιός ή σκηνοθέτης. Παρέχονται ασκήσεις σε αυτά τα σεμινάρια που περιέχουν θεατρική γραφή, θεατρική δράση και σκηνοθεσία. Με αυτόν τον τρόπο δίνουν τη δυνατότητα σε νέους δημιουργούς να έχουν μια άποψη στο θέμα του θεάτρου και της γραφής.
Ο βασικός στόχος των σεμιναρίων αυτών της θεατρικής γραφής και της σκηνοθεσίας είναι να διερευνηθεί ο εσωτερικός κόσμος και η έμπνευση του συγγραφέα της θεατρικής γραφής. Ένας ακόμη στόχος είναι να εξαλειφθούν οι αποστάσεις μεταξύ ηθοποιών, συγγραφέων και σκηνοθετών.
Τα τελευταία βήματα και μυστικά είναι απλά. Με την θεατρική γραφή επιλέγουμε το κείμενο μας, το διορθώνουμε, συναντάμε στους αρμόδιους και κάνουμε πρόβα.
Σε γενικές γραμμές η θεατρική γραφή είναι άσκηση ελευθερίας.
Η θεατρική γραφή είναι ένας τρόπος με τον οποίο αποδίδουμε τις σκέψεις, τις ιδέες και τις ιστορίες μας. Εν ολίγοις με τη θεατρική γραφή δείχνουμε στους άλλους τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πάντα, τον κόσμο, τους ανθρώπους, τα αντικείμενα. Η θεατρική γραφή είναι παρακλάδι της δημιουργικής γραφής.
Η θεατρική γραφή στα θεατρικά έργα προσελκύει ένα συγκεκριμένο είδος προσοχής και κοινού και μπορεί να ονομαστεί λογοτεχνία. Σημαντική επίσης στο πλαίσιο αυτό είναι Ανάλυση θεατρικών έργων. Στη θεατρική γραφή υπάρχει ποιητικότητα και λυρισμός. Μάλιστα, στη θεατρική γραφή, αυτά τα δύο κάνουν κάποιον να καταλάβει τον πραγματικό κόσμο αλλά και τον ψυχοσυναισθηματικό. Στη θεατρική γραφή ο συγγραφέας ενώνει τον κόσμο με υποκειμενική δημιουργική διαδικασία και έτσι ξεκλειδώνει κόσμους για το κοινό. Στη θεατρική γραφή ο θεατρικός συγγραφέας έρχεται αντιμέτωπος με τα κείμενα δηλαδή γραπτό λόγο, όμως και με τον εσωτερικό και εξωτερικό του κόσμο διότι προσπαθεί να καταλάβει τις λέξεις και τις ιδέες του. Στη θεατρική γραφή οι λέξεις κατά βάση έχουν να κάνουν με λεπτούς χειρισμούς για να αποδοθούν σωστά οι περιγραφές και τα θέματα. Στη θεατρική γραφή οι ιδέες είναι κατά βάση αποτυπωμένες σε μια φόρμα η οποία είναι κατανοητή από το ευρύ κοινό.
Ας δούμε τώρα πως είναι εφικτό να ασκήσει κανείς τη δική του θεατρική γραφή. Για να γράψει κανείς ένα σενάριο με θεατρική γραφή πρέπει να κάνει τα εξής βήματα:
1) Το πρώτο βήμα είναι να βρει κανείς την ταυτότητα του σεναρίου της θεατρικής γραφής. Με βάση αυτήν την πρόταση έχουμε:
α) Το θέμα. Εν ολίγοις με τη θεατρική γραφή πρέπει να βρούμε το θέμα του σεναρίου και να το συνοψίσουμε σε μια μικρή πρόταση.
β) Το είδος. Με τη θεατρική γραφή αποφασίζετε πριν γράψετε αν το δημιούργημα σας είναι κωμωδία, θρίλερ ή δραματικό.
γ) Την υπόθεση. Στην θεατρική γραφή (και όχι μόνο) η υπόθεση είναι μια συγκεκριμένη ιστορία η οποία θα δείξει το θέμα που διάλεξε κάποιος.
δ) Οι χαρακτήρες. Στην θεατρική γραφή όταν γίνουν όλα τα παραπάνω πρέπει μετά να βρει κανείς τους ήρωες του καθώς και τους αντιπάλους τους.
ε) Ο χώρος και ο χρόνος. Στη θεατρική γραφή ο χώρος και ο χρόνος καθορίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους ήρωες, την υπόθεση και το είδος του θεατρικού.
στ) Ο τίτλος. Στη θεατρική γραφή ο τίτλος πρέπει να είναι δυνατός για να τραβήξει τα πλήθη.
2) Γράφουμε μια σύνοψη.
Στο περίπου με τη θεατρική γραφή είναι καλό να γνωρίζουμε το σενάριο που θέλουμε να παραθέσουμε στο κοινό. Οπότε, χρησιμοποιώντας τη θεατρική γραφή και όχι λογοτεχνικούς όρους, μπορείτε να γράψετε σε μια σελίδα την υπόθεση του θεατρικού σας. Άλλωστε αυτό είναι το πιο σημαντικό κομμάτι για κάποιον που θα θέλει να δει το έργο σας. Θα κρίνει αν τον ενδιαφέρει από τη σύνοψη.
3) Να μάθετε πως μορφοποιείται ένα θεατρικό.
Στη θεατρική γραφή το σενάριο θεατρικού είναι σημαντικό να γράφεται με κάποιους κανόνες. Τα πράγματα δεν είναι λογοτεχνικά αλλά ξερά στο πως γράφονται.
4) Θεωρίες δομής.
Η δομή στη θεατρική γραφή είναι απλή. Είναι η αρχή, η μέση και το τέλος. Στην αρχή, με βάση τη θεατρική γραφή, παρουσιάζεται ο ήρωας και το τι θέλει να κάνει μέχρι να ξεκινήσει η περιπέτεια του. Στη μέση, με βάση τη θεατρική γραφή, βλέπουμε τον ήρωα να αντιμετωπίζει εμπόδια για να φτάσει στο στόχο του. Και στο τέλος, με βάση την θεατρική γραφή, είναι το αν ο ήρωας μετά την περιπέτεια κατάφερε το στόχο του.
5) Σημεία-κλειδιά.
Στον κόσμο της θεατρικής γραφής υπάρχουν κάποια σημεία κλειδιά σοφά τοποθετημένα μέσα στο σενάριο του θεατρικού. Το πρώτο βρίσκεται στο τέλος της αρχής, το δεύτερο στο τέλος της μέσης και το τρίτο στο τέλος του τέλους.
Και τέλος,
6) Να διαβάζετε, να παρακολουθείτε και να γράφετε.
Ο καλύτερος τρόπος να ασκήσει κανείς θεατρική γραφή είναι να διαβάσει και να ενημερωθεί πάνω στη θεατρική γραφή από ήδη υπάρχοντα κείμενα.
Γεγονός είναι πως με τη θεατρική γραφή βγαίνουν θεατρικά έργα τα οποία διαδραματίζονται μπροστά σε κοινό και διαφοροποιούν το θέατρο από τον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία. Γι αυτό λοιπόν η θεατρική γραφή έχει διαφορετικούς κανόνες και μυστικά από τα υπόλοιπα όμοια αυτής της τέχνης. Η θεατρική γραφή για πολλούς είναι δύσκολη υπόθεση γιατί έχει πολύπλοκους μηχανισμούς. Στην πράξη όμως, η θεατρική γραφή, είναι πολύ απλή. Στόχος όλων αυτών των σεμιναρίων θεατρικής γραφής είναι να δείξει πως δεν είναι δύσκολη η θεατρική γραφή και να δείξουν στον κόσμο βήμα-βήμα πως γράφεται ένα θεατρικό. Το πρώτο βήμα κάποιου στη θεατρική γραφή είναι να γράψει χωρίς να ντρέπεται. Τις σκέψεις του, τα όνειρα του, τις ανησυχίες του.
Υπάρχουν δυο βασικοί τρόποι προσέγγισης της θεατρικής γραφής στις μέρες μας, που ισχύουν και για το θεατρικό παιχνίδι. Ο ένας είναι αυτός που μας δόθηκε από τον Αριστοτέλη, δηλαδή ένα καλά δομημένο έργο με αρχή μέση και τέλος. Και ο άλλος τρόπος είναι άναρχος τρόπος θεατρικής γραφής όπου δεν μπορούν να οριστούν κανόνες.
Το σενάριο της θεατρικής γραφής είναι μια ιστορία ειπωμένη με εικόνες. Ο συγγραφέας της θεατρικής γραφής επικοινωνεί με το κοινό και υπερασπίζεται τον κόσμο που έπλασε. Στη θεατρική γραφή ο συγγραφέας αντλεί το θέμα του από τα πάντα γύρω του, καταστάσεις, βιώματα. Ο συγγραφέας της θεατρικής γραφής είναι ο καθρέφτης των άλλων μέσα από τη δική του πραγματικότητα.
Στη θεατρική γραφή υπάρχει εσωτερική και εξωτερική δράση. Στη θεατρική γραφή πρέπει να ξέρουμε τους ήρωες μας και να τους έχουμε χωρίσει τη ζωή σε τομείς, δηλαδή επαγγελματικό, προσωπικό και ιδιωτικό. Αυτή είναι η αρχή της δημιουργίας ενός ήρωα. Στη θεατρική γραφή στους διαλόγους, υποστηρίζουμε τη θέση αυτού που μιλάει ακόμη κι αν έχει άδικο. Στη θεατρική γραφή δεν διαλέγουμε θέσεις. Αφήνουμε τα πράγματα να πάρουν μόνα τους το δρόμο τους. Επίσης υπάρχουν στη θεατρική γραφή η λεγόμενες αόρατες σκηνές, τις οποίες δεν ξέρει κανείς παρά μόνο ο συγγραφέας. Στη θεατρική γραφή υπάρχει ο ήρωας και ο αντιήρωας. Αυτοί οι δύο έχουν πάντα ένα λόγο για να κάνουν μια πράξη.
Σημαντικό στη θεατρική γραφή είναι η αφηγηματικότητα.
Το πιο δύσκολο κομμάτι στη θεατρική γραφή είναι να ξέρει κανείς τι γράφει. Επίσης η θεατρική γραφή είναι προσωπική ευθύνη του καθενός, είτε τα καταφέρει είτε όχι. Γεγονός είναι πως σε αυτόν τον χώρο θεατρικής γραφής υπάρχουν πολλές συνεργασίες. Κυρίως στις κωμωδίες τα πρότζεκτς είναι ομαδικά. Υπάρχουν κανόνες στις ομαδικές συνεργασίες θεατρικής γραφής. Αυτοί είναι:
1) Προετοιμασία του υλικού που χρειάζεται για να γράψουν.
2) και το γράψιμο αυτό κάθε αυτό.
Στις συνεργασίες θεατρικής γραφής πρέπει να μπορούν όλοι να συνεννοηθούν μεταξύ τους για να είναι άριστο το αποτέλεσμα και να είναι και το επιθυμητό.
Οπότε όποιος θέλει να ασχοληθεί με θεατρική γραφή καλό είναι να παρακολουθήσει τα ανάλογα σεμινάρια για να επιμορφωθεί επί του θέματος.
Προτεινόμενα σεμινάρια:
