Εξ αποστάσεως εκπαίδευση: μια σύγχρονη τάση
Άρθρο του Εκπαιδευτικού Ομίλου ΕΥΔΟΚΙΜΟΣ
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της ηλεκτρονικής μάθησης και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης; Γιατί ορισμένα μαθήματα γίνονται που από απόσταση είναι ετεροχρονισμένα και άλλα σε απευθείας σύνδεση; Ποια είναι η θεμελιώδης διαφορά τους η οποία υπάρχει ούτως ή άλλως; Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε αυτές τις ερωτήσεις σχετικά με την εκπαίδευση και να δώσουμε μικρές συστάσεις για την επιλογή ενός εκπαιδευτικού προγράμματος κατάρτισης για όσους σκοπεύουν να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους ή και να μάθουν νέες δεξιότητες χρήσιμες για το επάγγελμα τους.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση: οριοθέτηση της έννοιας
Αυτή η φράση «εξ αποστάσεως εκπαίδευση» συνδέεται συχνότερα με την μη παραδοσιακή εκπαίδευση, αλλά συνεπάγεται μια εντελώς διαφορετική έννοια της εκπαίδευσης που μόνο στον 21ο αιώνα έχει προκύψει. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι μια μορφή εκπαίδευσης στην οποία η εκπαιδευτική διαδικασία χρησιμοποιεί παραδοσιακές και σύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους, εργαλεία και μορφές εκπαίδευσης βασισμένες στις τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών. Η βάση της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι ο αυτοδίδακτος φοιτητής με αναπτυγμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Ένας κλασικός παραδοσιακός τρόπος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι ο μαθητής να διαβάζει μόνος του και να αναφέρει περιοδικά τις εργασίες που γίνονται στον δάσκαλο για επαλήθευση και διόρθωση.
Πριν από την εμφάνιση του Διαδικτύου, η σύνδεση εκπαιδευτικού-φοιτητή πραγματοποιούνταν, για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας τακτική αλληλογραφία. Ήταν μια εκπαίδευση αλληλογραφίας στην πραγματικότητα, που είχε κατακτήσει και την Ελλάδα. Λίγο αργότερα, στα πρώτα βήματα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, χρησιμοποιήθηκαν ραδιοφωνικές, τηλεοπτικές και δορυφορικές επικοινωνίες για να εκπαιδεύσουν τον αμερικανικό στρατό, στη συνέχεια το προσωπικό μεγάλων εταιρειών και έπειτα όλους τους άλλους.
Αυτή η συγκεκριμένη εκπαιδευτική μορφή έχει κερδίσει τη δημοτικότητα λόγω έλλειψης δέσμευσης για τον τόπο και το χρονοδιάγραμμα, το οποίο ήταν και εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα πολύτιμο για τους κατοίκους απομακρυσμένων οικισμών και επιχειρηματίες με ένα πολυάσχολο πρόγραμμα εργασίας. Σήμερα, εδώ και αρκετά χρόνια, τα αμερικανικά πανεπιστήμια αναπτύσσουν μαθήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για τους ίδιους τους φοιτητές τους αλλά και για όλους όσοι ενδιαφέρονται. Οι εμπορικές και μη κερδοσκοπικές εταιρείες από διαφορετικές χώρες δημιουργούν και δρομολογούν μαθήματα εξ αποστάσεως και προγράμματα εκπαίδευσης και προηγμένης κατάρτισης.
Υπάρχουν φυσικά διαφορές ανάμεσα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την παραδοσιακή ηλεκτρονική εκπαίδευση.
Online Κατάρτιση και εκπαίδευση
Η ηλεκτρονική εκπαίδευση είναι η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων μέσω ενός υπολογιστή ή άλλου gadget συνδεδεμένου με το Διαδίκτυο. Αυτού του είδους η εκπαίδευση γίνεται “εδώ και τώρα” με τη μεσολάβηση της σύνδεσης. Αυτή η μορφή εκπαίδευσης εμφανίστηκε στον τομέα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και έγινε λογική συνέχιση της ανάπτυξης του Διαδικτύου και των ψηφιακών τεχνολογιών.
Οι βιντεοσκοπήσεις των διαλέξεων εμφανίστηκαν στο δίκτυο στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά έγιναν πολύ δημοφιλείς μετά το 2010. Ήταν τότε ότι εταιρείες όπως η Coursera, η Udacity και η Udemy κατάφεραν να προσελκύσουν χρήματα και να κάνουν τα μαθήματα μαζικά και προσιτά για αμειβόμενη και δωρεάν εκπαίδευση. Από τότε, τα online μαθήματα έχουν γίνει όχι μόνο ένα μέσο απόκτησης γνώσεων και υποβολής εξετάσεων σε απευθείας σύνδεση, αλλά και ένα είδος καναλιού για άμεση επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών και φοιτητών εντός και εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Η ηλεκτρονική εκπαίδευση επιτρέπει στους μαθητές να βυθιστούν και να ενταχθούν πλήρως και αρμονικά στο εκπαιδευτικό περιβάλλον – να παρακολουθήσουν / να ακούσουν διαλέξεις, να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, να συμβουλευτούν τους εκπαιδευτικούς και να επικοινωνήσουν με τους συμμαθητές μέσω της σύνδεσης τους στο δίκτυο.
Για κάθε διδασκαλία που συνδέεται με την ηλεκτρονική εκπαίδευση, σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως η λέξη “e-learning”. Το e-learning δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να αποκτήσει γνώσεις σε διάφορες μορφές: ήχου, βίντεο, κειμένου με υπερσυνδέσμους, infographics, προγράμματα, παιχνίδια, και ούτω καθεξής. Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος ΕΥΔΟΚΙΜΟΣ παρέχει μια πληθώρα εξ αποστάσεως εκπαιδευτικών προγραμμάτων όπως το Πιστοποιημένο σεμινάριο Παιδοψυχολογίας και το Πιστοποιημένο σεμινάριο Ανάλυσης παιδικού ιχνογραφήματος (ζωγραφιάς) όπως θα δείτε και παρακάτω.
Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ της διαδικτυακής εκπαίδευσης και της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Η κύρια ομοιότητα είναι η ίδια η εκπαίδευση, δηλαδή η διαδικασία απόκτησης νέων γνώσεων και δεξιοτήτων. Εκτός από τις τάξεις και την άμεση επαφή με τους εκπαιδευτικούς, αυτή η διαδικασία απαιτεί πολύ περισσότερη αυτοπειθαρχία και ευαισθητοποίηση από τους μαθητές. Η έννοια της “εξ αποστάσεως εκπαίδευσης” δείχνει ότι υπάρχει απόσταση μεταξύ του μαθητή και του δασκάλου. Η “ηλεκτρονική μάθηση” σημαίνει ότι ένα θέμα διερευνάται μέσω μιας σύνδεσης στο διαδίκτυο. Δηλαδή, ο δάσκαλος και ο μαθητής δεν είναι απαραίτητο ότι βρίσκονται κοντά ο ένας από τον άλλο. Επίσης οι έννοιες της “εξ αποστάσεως εκπαίδευσης” και της “ηλεκτρονικής εκπαίδευσης” στο παρόν στάδιο διαφέρουν, στη συχνότητα χρήσης. Διαφορετικά, είναι σχεδόν εντελώς πανομοιότυπα και έχουν τις παρακάτω ιδιότητες:
· Εξατομικευμένος ρυθμός εκπαίδευσης – μπορείτε να μελετήσετε υλικά με τον δικό σας ρυθμό, ανεξάρτητα από τις ομάδες και τα προγράμματα.
· Ευέλικτο πρόγραμμα – τα υλικά είναι διαθέσιμα οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας ή της νύχτας, πράγμα το οποίο λύνει τα θέματα της υψηλής απασχόλησης και της χρονικής διαφοράς.
· Κινητικότητα – αποτελεσματική ανατροφοδότηση από τους εκπαιδευτικούς καθ’ όλη την περίοδο κατάρτισης.
· Σε αυτήν την ποικιλία μορφών και τίτλων, είναι πολύ εύκολο να χαθεί κάποιος και είναι δύσκολο να επιλέξει ένα πρόγραμμα κατάρτισης υψηλής ποιότητας ή ένα προηγμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης. Αλλά αξίζει να ρωτήσει μερικές ερωτήσεις στα εκπαιδευτικά κέντρα πριν εγγραφεί σε ένα μάθημα ή σε ένα πρόγραμμα εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης. Αν οι απαντήσεις είναι πλήρεις και η “διαδρομή εκμάθησης” είναι κατανοητή, τότε μπορεί να ξεκινήσει με ασφάλεια τις σπουδές του.
Ακολουθεί μια μικρή λίστα τέτοιων ερωτήσεων που μπορείτε να κάνετε σε κάποιο εκπαιδευτικό κέντρο που εφαρμόζει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Υπάρχουν δωρεάν δοκιμαστικά ή εισαγωγικά τμήματα του μαθήματος; Οι δοκιμαστικές εκδόσεις των μαθημάτων και των εκπαιδεύσεων συμβάλλουν στη δημιουργία εντυπώσεων σχετικά με την επικείμενη εκπαίδευση και αποφασίζουν κατά πόσον είναι κατάλληλη αυτή η μορφή και αν πρέπει να καταγραφεί καθόλου. Δίδεται πιστοποίηση για εκπαίδευση σε ορισμένα προγράμματα; Μια θετική απάντηση σε αυτή την ερώτηση, υποστηριζόμενη από σχετικά έγγραφα, μπορεί να εγγυηθεί την πληρότητα και την ποιότητα της κατάρτισης στο κέντρο εκπαίδευσης. Οι επίσημες πιστοποιήσεις παρέχονται από αναγνωρισμένους μέσω του υπουργείου παιδείας εκπαιδευτικούς φορείς. Ποιες είναι οι απαιτήσεις του προγράμματος για τους εκπαιδευόμενους; Εάν το πρόγραμμα προσδιορίζει τις απαιτήσεις για το επίπεδο προετοιμασίας ή προσόντων του σπουδαστή – αυτό σημαίνει ότι έχει σχεδιαστεί για ένα συγκεκριμένο κοινό και την ειδική του εμπειρία, γεγονός που αυξάνει τη χρησιμότητα του υλικού, αλλά περιορίζει το εύρος του κοινού. Θα υπάρξουν γραπτές εργασίες; Η διαθεσιμότητα πρακτικών αναθέσεων είναι ένα αναμφισβήτητο πλεονέκτημα σε οποιοδήποτε πρόγραμμα εκπαίδευσης. Όσο περισσότερες αποστολές, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα ποιοτικού ελέγχου των νέων δεξιοτήτων και γνώσεων. Πως μπορώ να επικοινωνήσω σε περίπτωση τεχνικών προβλημάτων (πρόσβαση σε υλικό, λήψη ολοκληρωμένων εργασιών); Ποιος και πόσο γρήγορα μπορούν να λύσουν; Στην ιδανική περίπτωση, ένας σπουδαστής θα πρέπει να έχει το δικό του εικονικό γραφείο στο εκπαιδευτικό σύστημα. Υπάρχει όλη η εκπαίδευση, η ανάθεση, η επικοινωνία με τον δάσκαλο και τους διαχειριστές. Εάν δεν υπάρχει κανένας, τότε οι εκπαιδευτές πρέπει να παρέχουν αριθμούς επικοινωνίας, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και / ή συνδέσμους σε προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα των διαχειριστών και των επιμελητών για επικοινωνία. Πώς μπορώ να επικοινωνήσω με τον δάσκαλο για συμβουλές και πόσο συχνά μπορώ να το κάνω αυτό; Η παρουσία και η συχνότητα επικοινωνίας με τον δάσκαλο επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα της εκπαίδευσης. Όσο πιο εύκολο είναι για έναν μαθητή να συμβουλευτεί μαζί του και για να διευκρινίσει την ορθότητα της ανάθεσης ή της μελέτης του θέματος, τόσο υψηλότερη είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης.
Το Διαδίκτυο και οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν συνδυάσει τις έννοιες της διαδικτυακής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Και οι δύο εκδοχές των ονομάτων υπονοούν τη μάθηση έξω από την τάξη, σύμφωνα με το δικό τους ρυθμό. Τώρα το κύριο ερώτημα για όλους τους επαγγελματίες που θέλουν να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους ή να μάθουν κάτι καινούργιο δεν είναι στο μορφότυπο κατάρτισης, αλλά στην ποιότητα, τη διάρκεια και τη σημασία του για τον σύγχρονο κόσμο.
Τα βασικά της επιτυχημένης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Υπάρχουν τρία κύρια χαρακτηριστικά ενός ποιοτικού προγράμματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για ενήλικες σπουδαστές:
Δομή μαθημάτων
Ένα ποιοτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης εξ αποστάσεως δεν αντιγράφει μόνο το πρόγραμμα διαλέξεων, παρέχοντας την ευκαιρία να τα διαβάζει κάποιος σε οθόνη υπολογιστή. Το μάθημα θα πρέπει να οργανώνεται προσεκτικά κατά τρόπο που να εμπλέκει συγκεκριμένα τον μαθητή. Ταυτόχρονα, πολλοί μαθητές αρχίζουν να αισθάνονται ότι εμπλέκονται περισσότερο στη διαδικασία εκμάθησης και εκπαίδευσης από ό,τι έχουν ποτέ ασχοληθεί, μελετώντας με πλήρη απασχόληση. Η διάρθρωση του μαθήματος θα πρέπει να παρέχει περισσότερες ευκαιρίες για τη διαχείριση της μαθησιακής διαδικασίας από ό,τι θα ήταν δυνατό με την κλασική μαθητική εκπαίδευση. Το μάθημα θα πρέπει να επικεντρώνεται στον σπουδαστή, επιτρέποντας του να καθορίσει το περιεχόμενο του μαθήματος σύμφωνα με τις προσωπικές του ανάγκες και στόχους.
Μέσα και μέθοδοι εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Ένα εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει ένα πλήθος τρόπων παροχής πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένου του τακτικού ταχυδρομείου, τηλεφώνου, Internet, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, διαδραστικής τηλεόρασης, ομάδων συζήτησης και τηλεδιάσκεψης. Οι μέθοδοι επικοινωνίας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο συνεπείς με το στυλ μάθησης. Τα μαθήματα κατάρτισης μπορούν να είναι σύγχρονα ή ασύγχρονα.
Τα σύγχρονα μαθήματα απαιτούν την ταυτόχρονη συμμετοχή των εκπαιδευτικών και των μαθητών και την αλληλεπίδρασή τους σε πραγματικό χρόνο. Τα μέσα παροχής πληροφοριών σε αυτή την περίπτωση περιλαμβάνουν τη βιντεοδιάσκεψη. Οι ασύγχρονες μέθοδοι, σε αντίθεση με τις σύγχρονες, είναι πολύ ευέλικτες και επιτρέπουν στον μαθητή να επιλέξει το χρόνο που είναι βολικό για να εργαστεί στο υλικό του μαθήματος. Τα προγράμματα που χρησιμοποιούν ασύγχρονες μεθόδους αλληλεπίδρασης περιλαμβάνουν τη χρήση του Διαδικτύου, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.α.
Υποστήριξη και επικοινωνία με τους μαθητές
Σε αντίθεση με τις ιδέες πολλών, οι σπουδαστές που σπουδάζουν ένα καλό πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν πρέπει να αισθάνονται απομονωμένοι ο ένας από τον άλλο. Ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα περιλαμβάνει πολλούς τρόπους και μεθόδους για τη δημιουργία μιας πραγματικής ατμόσφαιρας αλληλεπίδρασης. Όταν επιλέγετε πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ρωτήστε πώς οι μαθητές λαμβάνουν βοήθεια και υποστήριξη από τους εκπαιδευτές τους. Η καλή εξ αποστάσεως εκπαίδευση δημιουργεί την αίσθηση ότι το κέντρο εκπαίδευσης είναι πιο εύκολα προσβάσιμο από ό, τι με τη συνήθη μορφή της εκπαίδευσης. Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει ηλεκτρονική υποστήριξη, αίθουσες συνομιλίας και φόρουμ, ηλεκτρονικές ανακοινώσεις, ηλεκτρονικά καταστήματα και άλλα εργαλεία συμβουλευτικής και υποστήριξης σπουδαστών.
Είδη προγραμμάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης
Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που προσφέρουν προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:
“Φυσικά” πανεπιστήμια που παρέχουν και εξ αποστάσεως εκπαίδευση
Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια εκπαιδευτικά ιδρύματα που προσφέρουν προγράμματα πτυχίων και μεταπτυχιακών σπουδών εξ’ αποστάσεως. Τα αξιοπρεπή εκπαιδευτικά ιδρύματα διαθέτουν την απαραίτητη πιστοποίηση. Ταυτόχρονα, υπάρχουν και μη πιστοποιημένα προγράμματα, οπότε είναι σημαντικό να μάθετε τι είδους πιστοποίηση έχει κάποιο ενδιαφέρον για εσάς ένα συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Παροχείς εταιρικών εκπαιδεύσεων και / ή προηγμένων μαθημάτων κατάρτισης
Οι οργανισμοί αυτοί διοργανώνουν προγράμματα κατάρτισης, προγράμματα που οδηγούν στην απόκτηση πιστοποιητικού και άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα που αποσκοπούν στην ανάπτυξη επαγγελματικών δεξιοτήτων. Πρόκειται, κατά κανόνα, για μη πιστοποιημένα προγράμματα που διαμορφώνονται σύμφωνα με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις των πελατών. Έτσι, αυτός ο τύπος εκπαιδευτικού ιδρύματος προσφέρει ένα πρόγραμμα πολύ διαφορετικής ποιότητας. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, είναι σημαντικό να μάθει ο ενδιαφερόμενος όσο το δυνατόν περισσότερο τη δομή του μαθήματος, τα μέσα και τις μεθόδους επικοινωνίας, καθώς και να γνωρίζει πώς οργανώνονται και υποστηρίζονται οι μαθητές.
Παραδοσιακά πανεπιστήμια που προσφέρουν εκπαίδευση on-line
Πολλά παραδοσιακά πανεπιστήμια έχουν αρχίσει πρόσφατα να προσφέρουν τα προγράμματα τους σε απευθείας σύνδεση, διευρύνοντας έτσι τον κατάλογο των προσφερόμενων κύκλων μαθημάτων. Δυστυχώς, πολύ λίγα παραδοσιακά πανεπιστήμια και προσφέρουν πλήρεις και πλήρεις ηλεκτρονικές εκδόσεις του εκπαιδευτικού προγράμματος τους.
Η αυξανόμενη δημοτικότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης – γιατί τώρα;
Η κατάρτιση αλληλογραφίας ήταν μια από τις πρώτες μορφές εξ αποστάσεως εκπαίδευσης κατά τη δεκαετία του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Με την έλευση του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης, τα πειράματα άρχισαν να επεκτείνουν το περιεχόμενο των μαθημάτων μέσω της χρήσης νέων εργαλείων. Ο περιοριστικός παράγοντας αυτών των πρώιμων μορφών εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ήταν η μονοκατευθυντική μορφή της παροχής πληροφοριών, και ως εκ τούτου – η έλλειψη αλληλεπίδρασης των μαθητών με τον εκπαιδευτή.
Στη δεκαετία του ογδόντα, η ραγδαία ανάπτυξη στον τομέα της τηλεόρασης και της τεχνολογίας επέτρεψε μεγάλες εταιρείες και στρατιωτικές οργανώσεις να χρησιμοποιούν δορυφορικά και ενσύρματη μεταφορά δεδομένων, ως αποτελεσματικός τρόπος κατάρτισης του προσωπικού σε διάφορα σημεία της τοποθεσίας. Την τελευταία δεκαετία με την ανάπτυξη προσωπικών υπολογιστών και του Διαδικτύου, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι διαθέσιμη όχι μόνο για μεμονωμένους σκοπούς, αλλά και και για επιχειρήσεις. Σήμερα, όλοι οι τομείς της κοινωνίας έχουν πρωτοφανείς εκπαιδευτικές ευκαιρίες, χάρη στα μαθήματα που βασίζονται στο Διαδίκτυο σε παγκόσμια κλίμακα.
Προτεινόμενα σεμινάρια:
