Η χρήση του διαδικτύου και των υπηρεσιών που προσφέρονται μέσω αυτού, έχει κυριαρχήσει στις ημέρες μας σε όλους τους τομείς των δραστηριοτήτων μας: από τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία μέχρι το εμπόριο και τη διεκπεραίωση υποχρεώσεων. Είναι γεγονός πως το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας που είναι ψηφιοποιήσιμο, ψηφιοποιείται σήμερα με γοργούς ρυθμούς. Το ίδιο ισχύει όμως και για τις διαφόρων ειδών απάτες.
Ανέκαθεν υπήρχε στον κόσμο μας το φαινόμενο της απάτης δηλαδή κάποιοι άνθρωποι να προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν μέσω παράνομης δραστηριότητας που στόχο έχει να εξαπατήσει άλλους ανθρώπους και να τους αφποσπάσει χρήματα. Οι περισσότεροι όμως από εμάς ήμασταν και είμαστε υποψιασμένοι και επιφυλακτικοί απέναντι σε πολλών ειδών απάτες τις οποίες μπορούμε να τις αντιληφθούμε πλέον «με γυμνό μάτι». Τι γίνεται όμως με την παράνομη δραστηριότητα και τις απάτες μέσω διαδικτύου; Είμαστε σίγουρα σε θέση να ξεχωρίσουμε πότε μια σελίδα που εμπορεύεται προϊόντα είναι απάτη; Είμαστε σίγουρα σε θέση να ξεχωρίσουμε πότε ένα e-mail που λαμβάνουμε και έχει ως αποστολέα ένα γνωστό μας πρόσωπο, περιέχει κακόβουλο περιεχόμενο που στόχο έχει στο να μας αποσπάσει χρήματα ή είναι απάτη;

Η αλήθεια είναι πως το διαδίκτυο περιπλέκει κάπως τα πράγματα σε περιπτώσεις που αφορούν σε απάτες και η ανωνυμία, που είναι μια εύκολη σχετικά υπόθεση στον ψηφιακό κόσμο, παρέχει στους επίδοξους απατεώνες σημαντικό χώρο για να επεκτείνουν την παράνομη δραστηριότητά τους αλλά και να σκεφτούν τους πιο ευφάνταστους τρόπους για απάτες. Το παρόν άρθρο δε στοχεύει στο να σας δείξει τι πρέπει να εμπιστεύεστε κατά την περιήγησή σας στο διαδίκτυο αλλά τι ΔΕΝ πρέπει σίγουρα να εμπιστεύεστε. Ποια δηλαδή είναι τα σημάδια εκείνα προδηλώνουν ότι μια δραστηριότητα όσο αθώα και να φαίνεται εκ πρώτης όψεως, αποτελεί απάτη.

Συνήθης τακτική απάτης μέσω διαδικτύου αποτελεί το λεγόμενο phishing με το οποίο επιτήδειοι προσπαθούν να ψαρέψουν θύματα μέσω e-mail προσποιούμενοι ότι έχουν στείλει εκ μέρους κάποιας τράπεζας ή άλλου φορέα και ζητούν στο άτομο που ανοίγει το e-mail να συνδεθεί με τους κωδικούς του σε μια σελίδα που μοιάζει με τη σελίδα του αληθινού φορέα. Με αυτό τον τρόπο γίνεται η απάτη, δηλαδή συλλέγουν κωδικούς, στοιχεία πιστωτικών καρτών κ.α. τα οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν για να κάνουν μεταφορές χρημάτων, εκβιασμούς κ.α. Οι χρήστες του διαδικτύου πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για απάτες τέτοιου τύπου και να ελέγχουν διπλά τα εξής πριν κλικάρουν σε έναν οποιοδήποτε σύνδεσμο (link) που λαμβάνουν μέσω e-mail:
• Τα στοιχεία του αποστολέα
• Να βεβαιώνονται ότι τα στοιχεία της τράπεζας ή του φορέα που αναγράφονται στο e-mail είναι πραγματικά
• Να μην πληκτρολογούν τους κωδικούς τους, το e-banking κ.α. στοιχεία σε άγνωστες σελίδες

Πολλές φορές επίσης με διάφορα προσχήματα επιτήδειοι που κάνουν απάτες, αποστέλλουν μέσω e-mail αιτήματα για πληρωμές στα οποία οι χρήστες υποθέτοντας πως αποτελούν κάποια υπενθύμιση για οφειλή ή για κάποια ηλεκτρονική παραγγελία από κάποιο e-shop που μπορεί να έχουν κάνει, συμπληρώνουν τα στοιχεία της κάρτας τους και άθελά τους δίνουν έγκριση για να ολοκληρωθεί η συναλλαγή ή ακόμη και πρόσβαση στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Στις περιπτώσεις αυτές για να αποφευχθεί η απάτη, θα πρέπει να έχει προηγηθεί επικοινωνία με τον προμηθευτή του καταστήματος από τον οποίο έχει γίνει η παραγγελία προτού προβεί ο χρήστης σε ηλεκτρονική αγορά με την κάρτα του.
Οι ηλεκτρονικές αγορές όπως είδαμε είναι ένα σύνηθες πεδίο απάτης μιας και πολλοί απατεώνες εκμεταλλεύονται τις εκπτωτικές περιόδους και τις αντίστοιχες καμπάνιες που πολλά εμπορικά καταστήματα διαφημίζουν στο διαδίκτυο για να ξεγελάσουν τους καταναλωτές. Πολλοί από εμάς έχουμε δει στο διαδίκτυο διάφορες (ψεύτικες) σελίδες-απάτες που μοιάζουν με την αυθεντική σελίδα του εμπόρου, οι οποίες διαφημίζουν επώνυμες μάρκες προϊόντων με στόχο να λάβουν χρήματα από τους πελάτες. Σε τέτοιες περιπτώσεις η παραγγελία συνήθως είναι απάτη και αφορά σε κάποια απομίμηση γνωστού brand που ο καταναλωτής το ανακαλύπτει όταν λάβει το προϊόν στα χέρια του και είναι πλέον αργά. Σε άλλες περιπτώσεις απάτης η παραγγελία μπορεί να μη φτάσει ποτέ στον παραλήπτη και η σελίδα-απάτη από την οποία έγινε η παραγγελία να εξαφανιστεί απ’ το διαδίκτυο.

Οι παραπάνω περιπτώσεις είναι ενδεικτικές περιπτώσεις απάτης όμως δεν είναι οι μόνες. Επίδοξοι απατεώνες συνεχώς ανακαλύπτουν νέους τρόπους να εξαπατούν το καταναλωτικό κοινό και να αποσπούν χρήματα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει όλοι να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί για απάτες κατά τη χρήση του διαδικτύου ειδικά όταν κάνουμε αγορές από ηλεκτρονικά καταστήματα. Το διαδίκτυο αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια του καταναλωτή που μέσα από το οποίο μπορεί να συγκρίνει προϊόντα και τιμές, να παραγγέλνει και να αγοράζει υπηρεσίες και προϊόντα με κριτήριο το συμφέρον του, πρέπει όμως να επιβεβαιώνει πάντοτε την ασφάλεια των συναλλαγών του και να είναι ενημερωμένος και προσεκτικός για διαδικτυακές απάτες.